Blog: Een patiënt is ook maar een mens

Farmaceuten werken voor mensen. En om deze mensen optimaal te kunnen helpen, zien ze het liefst dat deze ‘gewenst gedrag’ laten zien. Dat gewenste gedrag, in de vorm van therapietrouw, is essentieel voor het slagen van de behandeling van een patiënt.


Therapietrouw blijkt een uitdaging te zijn. In alle jaren dat ik als onderzoeker bij farmaceuten en patiëntenverenigingen over de vloer kom, heb ik veel voorbeelden gezien waarbij het wel lukte om de kennis en houding van patiënten te beïnvloeden, maar het daadwerkelijk verbeteren van therapietrouw blijkt een stuk lastiger. Hoe komt dat nu?

Mensen zijn geen rationele wezens

Mensen – en dus ook patiënten - gedragen zich vaak bijzonder: ze doen vaak niet wat ze zeggen en weten vaak niet waarom ze doen wat ze doen. We weten wel dat snoepen ongezond is, maar toch doen we het om allerlei redenen. MS-patiënten weten wel waarom ze hun medicatie trouw moeten gebruiken, maar in een klachtenvrije periode blijkt dat soms toch moeilijk vol te houden. Mensen zijn geen puur rationele wezens. Dat maakt gedrag lastig te voorspellen én te beïnvloeden. Zelfs door een zeer gewaardeerde zorgverlener.

Kijk ook naar onbewuste gedragsbeïnvloeders

Daarmee blijft therapietrouw een issue. Er wordt veel onderzoek naar gedaan en er worden (ICT-) hulpmiddelen ontwikkeld om dit te beïnvloeden. Maar vaak probeert men patiënten hoofdzakelijk te beïnvloeden via boodschappen die inspelen op bewuste gedachten en het vergroten van kennis. De onbewuste kant van gedrag, die van grote invloed is, blijft vaak onderbelicht. Bij Kantar Public zijn we ervan overtuigd dat - om het gedrag van patiënten blijvend beïnvloeden - een focus nodig is op het onbewuste brein en haar drijfveren voor gedrag.

Change the script

Om  onbewuste beïnvloeders boven tafel te krijgen, maken we gebruik van instrumenten uit ons Behaviour Change-programma. We leggen bijvoorbeeld met een piepkleine fotocamera gedrag en gewoontes vast. Deze methode passen we bijvoorbeeld toe in voetbalkantines, waardoor we een veel realistischer beeld krijgen van de manier waarop gezonde danwel ongezonde keuzes gemaakt worden.

Met ‘change the script’ gaan we nog een stap verder door respondenten te vragen het gewenste gedrag uit te proberen. Zo vroegen onze collega’s in Australië coma-zuipende jongeren om hun gedrag een aantal aan te passen. “Zou je vanavond minder willen drinken dan gebruikelijk?” “Zou je vanavond een vriend willen overtuigen om minder te drinken?” Na afloop kwamen de jongeren bij elkaar in een ‘traditionele’ focusgroep en bespraken welke barrières zij ondervonden tijdens het experiment.

Er zijn nog veel meer mogelijkheden en mooie voorbeelden. Ik ben ervan overtuigd dat we de kans op het succesvol beïnvloeden van het gedrag van patiënten vergroten als we op een gestructureerde manier hun bewuste én onbewuste drijfveren verkennen. Zo komen we een stapje dichter bij gezond medicijngebruik. 


Petra Kramer
Client Director Zorg en Farma
m 06 342 14 860 
Petra.Kramer@kantarpublic.com